На пачатку дня паштальен прынес падпалкоўнiку ў адстаўцы Гаркаваму запарашэньне на ўрачыстае сьвяткаваньне гадавiны стварэньня ворганаў тэрытарыяльнай бясьпекi. Яго, як ветэрана ворганаў, запршалi прыняць удзел у сходзе. Чакалася, што будзе прысутнiчаць сам Першы Правадыр - ен зьвернецца з прывiтальным словам да супрацоўнiкаў ворганаў, выкажа iм падзяку за шматгадовую пленную працу, пажадае далейшых посьпехаў, асаблiва ў цяперашнi няпросты час. Крыху пазьней Гаркаваму патэлефанавалi і таксама ветлiва запрасiлi прыняць удзел ва ўрачыстасьцях. Ен адказаў, што абавязкова будзе.

Наступныя некалькi дзен прайшлi для яго спакойна, толькi завiталi было сьледчыя, распытвалi куды мог падзецца ягоны сусед Антон Самуiлавiч, цi даўно ен зь iм бачыўся, цi ня заўважаў за iм штосьцi незвычайнае. Гаркавы паведамiў, што Ябiбабчык, напэўна, з’ехаў адпачываць, бо зьбiраўся.

I вось, у прызначаны дзень Пархвен Фролавiч накiраваўся да будынку галоўнага ўпраўленьня тэрытарыяльнай бясьпекi, дзе адпрацаваў амаль усё жыцьце. Па дарозе ен спынiўся ў скверы ля танку - помнiку даўняй вайны. Пастаяў перад iм некаторы час, выклiкаючы сваiм выглядам у параднай форме ў мiнакоў амаль сапраўдная адмысловая пачуцьце павагi, на якое яшчэ было крыху здатна цяперашняе пакаленьне выраджэнцаў духу. Пайшоў далей. Гарманiчнаму выгляду ветэрана крыху не адпавядала ладная спартыўная сумка, якiя звычайна носiць моладзь.

У фае ўжо сабралося шмат людзей у мундзiрах. Шмат хто зь iх пазнаваў Гаркавага, вiтаўся зь iм, штосьцi казаў. Хтосьцi выказваў спачуваньнi з нагоды сьмерцi сына. Ен машынальна адказваў на прывiтаньнi, таксама казаў iм нешта агульнае, не гледзячы нават на твары і ня цiкавячыся, з кiм канкрэтна з былых службоўцаў размаўляе. Iхные твары з назаўжды надзейна надзетымi маскамi патрэбнага выразу даўно страцiлi для яго цiкаўнасць. Перад вачыма мiльгалi дзясяткi плячэй з залатымя зоркамi на пагонах. У думках неадступна круцiўся выраз - «гонар мундзiру». I, сьледам, наступная думка – «Ганьба. Суцельная ганьба».

Гаркавы цяпер ня заўважаў нiкога навокал, не адказваў, калi да яго зьвярталiся. Да яго слыху данеслася, нiбыта аднекуль здалек: «Ты што, Фролавiч, ужо зранку адзначаць пачаў?». Усе накiравалiся ў залю.

Сьвяточна ўбраны прэзыдыюм. Вялiкi бюст генiя эпохi, што застаўся з былых часоў. Прывiтаньне. Словы хлусьнi, якая й есць праўда. Плясканьне ў далонi.

Выявiлася, што Першы Правадыр прысутнiчаць асабiста ня будзе, шмат дзяржаўных турботаў, а накiраваў свайго прадстаўнiка. Магчыма, прычынай гэтаму была незадаволенасць Правадыра вынiкамi працы ворганаў у справе з начным матацыклiстам-хулiганам. Пачуўшы пра гэта, Гаркавы скрыгатнуў зубамi так гучна, што на яго нэрвова азiрнулiся тые, хто сядзеў побач.

Зноў гучаць словы хлусьнi, ад iмя правадыра, якiя й есць праўда. Плясканьне ў далонi. Змрочны Гаркавы, сам ня пляскаючы, адчуў, што хлапкi - гэта распачаты апошнi адлiк. Кожны хлапок наблiжае час адплаты. Ен у першую чаргу разьлiчваў на зьяўленьне правадыра, але спынiцца ўжо было немагчыма, адлiк пачаўся. Ганьба змываецца толькi крывей.

На трыбуне зьмянялiся выступаючыя: кiраўнiкi ворганаў тэрытарыяльнай бясьпекi, прадстаўнiкi ўлады й нейкай грамадскасьцi. Яшчэ словы хлусьнi, якiм ня веруць самi прамоўцы, але якiя й есць праўда. Яшчэ плясканьне ў далонi. Нехта, дзеля аб’ектыўнасьцi, нават абмовiўся пра меўшыя некалi месца невялiкiя памылкi ў слаўнай гiсторыi ворганаў. Верагодна меў на ўвазе сотнi тысячаў рэпрэсiраваных ды закатаваных ня ў чым не павiнных грамадзянаў. Апошнi адлiк. Яшчэ шмат словаў хлусьнi. Хлусьня й есць iх праўда. «Гонар мундзiру». Недаравальная ганьба. Пархвен Фролавiч, як нiхто iньшы, добра ведае ўсю глыбiню гэтай ганьбы. Гнеў Гаркавага ня мае межаў.

Прагучалi заключныя словы сьвяточнага паседжаньня, словы хлусьнi, апошнiя хлапкi апошняга адлiку. Гаркавы пачаў дзейнiчаць. Наступным мерапрыемствам юбiлейнага дню быў невялiкi фуршэт, а на вечар у iньшым месцы, у меньш афiцыйных абставiнах, быў заплянаваны, як мае быць, банкет.

Пархвен Фролавiч пайшоў ня туды, куды ўсе, а да гардэробу, дзе пакiнуў прынесенаю з сабой вялiкую спартыуную сумку. Выказаўшаму выразам твару здзiўленьне дзяжурнаму гардэробшчыку, якога даўно добра ведаў і той, у сваю чаргу, яго таксама, раней, чым той пасьпеў аб нечым запытацца, патлумачыў абыякавым тонам, загадзя падрыхтаванай фразай:

- Вось, за справамi часу няма зусiм. Нават у сьвята. Адразу трэба на лецішча ехаць, пайду пераапрануся.

Дзяжурны, стары адстаўнiк, таксама ахвотна страчваўшы рэшткi розуму на прысядзiбным участку, усё ж шчыра ня зразумеў гэткай адданасьцi працы на градах у сьвяточны дзень. Вырашыў, што стары захаваў нейкую крыўдуе на “кантору”, і гэткім чынам мае намер яе прадэманстраваць. Аднак, Гаркавага гэта ня хвалявала, ен рыхтаваўся да зусiм iньшай справы, да iньшага жнiва. Зерне гневу дало буйныя парасткі, ен быў гатовы зьбiраць ураджай.

Пад здзiўленымi позiркамi яшчэ некалькiх ветэранаў ворганаў, ен накiраваўся з сумкай да прыбiральнi. Яе памяшканьне знаходзiлася ў канцы калiдору, у гэтай частцы паверху нiкога ня было. Аднак у самой прыбiральнi адстаўны падпалкоўнiк сутыкнуўся з супрацоўнiкам, якi справiўшы свае патрэбы, рушыў да выхаду. Ен толькi зашпiлiўся. Сустрэўшы цяжкi позiрк старога, ен спынiўся на месцы. Пархвен Фролавiч крыху пасьпеў апошнiя гады папрацаваць зь iм, хаця быў ня дужа знаемы асабiста.

У «канторы» па няпiсаным законе было ня прынята глядзець прама ў вочы і шчыра ўсьмiхацца, падобна таму, як у асяроддзi дзiкiх драпежных жывелаў, у прыватнасьцi вялiкiх чалавекападобных малпаў, лiчыцца небясьпечным глядзець у вочы ды ўсьмiхацца, дэманструючы зубы, бо гэта расцэньваецца, як выклiк і можа справакаваць агрэсiю. Але ж, здаецца, адстаўнiку з маладым работаючым супрацоўнiкам дзялiць было няма чаго. Тым ня меньш, у позiрку Гаркавага было столькi лютай варожасьцi, што той разгубiўся, нават забыўшыся павiтацца.

Нечакана хутка, падпалкоўнiк моцна схапiў яго рукой за шыю, прыпершы да сцяны, амаль што ламаючы пазванкi. З ягонай глоткi вырваўся з глухiм клекатам хрыпаты рык:

- Ты кропля ганьбы! Я – сумленьне!

Усьлед за гэтым Гаркавы па-юнацку спрытна ўдарыу яго каленам у жывот, а потым, перахапiўшы рукой за валасы, некалькi разоў тварам аб сцяну. Забiў. Нарэшце, паставiў на падлогу сумку, якую трымаў у другой руце. Зачынiў дзверы.

- Няма шкадаваньняў, няма лiтасьцi, – цяпер спакойна вымавiў ен.

Пачаў пераапранацца. Скiнуўшы парадны мундзiр у лужу крывi і застаўшыся ў бронекамiзэльцы, ен выцягнуў з сумкi незвычайную вопратку – скураную, з вялiкай колькасьцю доўгiх блiскучых мэталiчных шыпоў на плячах й лакцях. Але спачатку зрабiў сабе ўколы, унутрымышачныя iн’екцыi прамедолу ў тулава, у абедзьва бакi, каб не адчуваць болю. Потым, павярнуўшыся да люстэрка, пачаў размалеўваць свой твар чорнай і белай фарбамi. Паводле традыцыi гэта была маска гневу. «Няма шкадаваньняў, няма лiтасьцi».

Зрабiўшы сьмяротны макiяж, Гаркавы надзеў сабе на галаву сталевы шлем з дзьвума страшэннымi рогамi, зрабiўшыся падобным на паголенага старажытнага скандынаўскага ваяра. Узяў чатыры ручныя гранаты. Таксама ў сумцы была жменя вострых клiнкоў, накшталт кiнжалаў. Усё рассаваў па спецыяльных кiшэнях на шырокiм паясу. Падлога прыбiральнi ўжо амаль уся заплыла крывей з забiтага. Затым у руках Пархвена Фролавiча апынулася апошняя рэч з прынесеных у вялiкай спартыўнай сумцы – старажытная баявая сякiра.

Разам з клiнкамi ды гранатамi на паясу ен замацаваў кампактны аўдыепрайгравальнiк i, як толькi ў вушах загучала ўлюбленая музыка, твар Гаркавага з намаляванай маскай гневу зрабiўся ўзьнеслым і разам з тым жудасным. Забойства і пераўвасабленьне адняло ў яго ўсяго некалькi хвiлiнаў.

- Ганьба! Прысуд сумленьня – сьмерць! – Пархвен Фролавiч высадзiў нагой дзверы прыбiральнi і рашуча накiраваўся наперад, пакiдаючы па-за сабой крывавыя сьляды на дывановай дарожцы.

- Вы хто? У чым справа?! Як вы патрапiлi сюды ў такiм выглядзе? – пачулася ззаду.

Адказам быў кiдок кiнжала ў горла. Супрацоўнiк павалiўся, захлынаючыся сваей крывей.

Забiў яшчэ некалькiх сустрэтых на шляху да сталовай. Гаркавы вельмi трапна ўмеў кiдаць клiнкi.

Калi ен зьявiўся на парозе сталовай, яго адразу ўбачылi напэўна усе, але нiхто ня пазнаў. Пры гэтым у некаторых усур’ез узьнiкла дзiўная думка, што гэта адбываецца нейкая частка сьвяточных мерапрыемстваў, як, напрыклад, зьяўленьне Дзеда Мароза на дзiцячым ранiшнiку, нiбыта гэта ваяўнiчая постаць павiнна штосьцi сымбалiзаваць сабой. Пархвен Фролавiч незадаволена заўважыў, што адзiнай з патрэбных асобаў – генерала Загнойскага не засьпеў зараз тут, на фуршэце. Ну, то нiчога, дзе знаходзiцца ягоны кабiнэт ен добра ведаў.

Нялюдскiм голасам, як уначы перад рэзыдэнцыяй правадыра, патрасаючы сякiрай, Гаркавы пракрычаў:

- Я – кат! Я прыйшоў пакараць! Я павiнен выканаць прысуд сумленьня!

Гэтыя словы сталiся апошнiмі, якія пачулi ў жыцьцi шмат хто з прысутных, так й ня ўцямiўшы аб чым iшла гаворка…